Badania profilaktyczne
Informacje ogólne
Podstawowe metody profilaktyki raka szyjki macicy to szczepienia przeciwko infekcji wirusa HPV oraz coroczne
badania cytologiczne.
Badanie cytologiczne polega na pobraniu za pomocą
szczoteczki rozmazu z szyjki macicy na szkiełko podstawowe. Po
odpowiednim utrwaleniu i zabarwieniu rozmaz cytologiczny
podlega ocenie mikroskopowej.
Celem badania jest ocena, czy złuszczające się komórki są
prawidłowe, czy patologiczne – podejrzane o proces nowotworowy.
Wynik badania podawany jest w oparciu o klasyfikację
Papanicolau i system Bethesda.
Interpretacja tego podziału jest następująca:
- Grupa I w rozmazie stwierdza się prawidłowe komórki powierzchownych warstw nabłonka wielowarstwowego płaskiego szyjki macicy i komórki gruczołowe z kanału szyjki.
- Grupa II w rozmazie obok komórek stwierdzanych w grupie I-szej, widać liczne komórki zapalne oraz komórki pochodzące z procesów regeneracyjnych.
- Grupa III w rozmazie widoczne są komórki z cechami dyspazji (nieprawidłowe), które mogą być wynikiem stanu zapalnego ustępującego po leczeniu przeciw zapalnym lub krioterapii. Ta grupa pacjentek powinna podlegać badaniu kolposkopowemu.
- Grypa IV w rozmazie stwierdza się komórki o cechach raka płaskonabłonkowego przedinwazyjnego.
- Grupa V w rozmazie stwierdza się komórki nowotworowe odpowiadające rakowi naciekającemu szyjkę macicy.
Klasyfikacja nieprawidłowości komórek nabłonkowych w systemie Bethesda
Komórki nabłonka płaskiego:
- atypowe komórki nabłonka płaskiego (ASC)
- o nieokreślonym znaczeniu (ASC-US)
- zmiany śródnabłonkowe nabłonka płaskiego małego stopnia (LSIL), dużego (HSIL-ASC-H)
- zakażenie ludzkim wirusem brodawczaka (HPV)
- śródnabłonkowa neoplazja (nowotworzenie) (CIN I)
- dyspazja średniego i dużego stopnia (CIN II i CIN III), rak płaskonabłonkowy.
Inne elementy znajdujące się w rozmazach cytologicznych pobranych z tarczy szyjki macicy:
- fizjologiczna flora pochwy – pałeczki kwasu mlekowego
- flora bakteryjna zewnątrzpochodna, najczęściej dostająca się do pochwy w czasie stosunku – dwoinki rzeżączki, haemophilus vaginalis, leptothrix, promieniowce
- pierwotniaki – rzęsistek pochwowy
- grzyby – candida albicans
- wirusy – Herpes simplex (HSV) wirus opryszczki
- wirus Human Papilloma (HPV) wirus brodawki ludzkiej – typy onkogenne są przyczyną raka szyjki macicy, nie onkogenne powodują kłykciny sromu i pochwy
- wirus cytomegalii (CMV) może być przyczyną poronienień
- chlamydie – powodujące zapalenie szyjki i błony śluzowej macicy, jajowodów prowadzących do niepłodności
Szczepienia HPV
Szczepionki przeciwko i infekcjom HPV służą do zabezpieczenia przed infekcjami i ich
skutkami najczęstszych typów wirusa brodawczaka ludzkiego: zapalenia sromu i pochwy,
stany przedrakowe – dysplazje oraz nowotwory złośliwe sromu, pochwy i szyjki macicy – rak.
Zapobieganie chorobom gruczołu piersiowego obejmuje samokontrolę, ultrasonografie i mammografię sutka. Każda kobieta po 20 roku życia powinna sama oglądać i badać swoje piersi raz w miesiącu po miesiączce, najlepiej podczas kąpieli, kiedy piersi są namoczone i namydlone. Każda zaobserwowana zmiana, guzek, zgrubienie, wciągnięcie brodawki powinno być sygnałem ostrzegawczym i wymaga konsultacji z lekarzem.
Ultrasonografia piersi może być wykonywana jeden raz w roku.
Mammografię wykonujemy po 35 roku życia, w przypadku
stwierdzenia zmiany w badaniu palpacyjnym lub USG oraz w
obciążonym wywiadzie rodzinnym. Profilaktyczne badanie
mammograficzne należy wykonać co 2 lata u kobiet w wieku 40 –
50 lat, a jeden raz w roku po 50 roku życia.
Wymazy Cytologiczne, Bakteriologia, Badanie Piersi, HPV